با نزدیک شدن به روز ولنتاین بحث گل های رز داغ و داغ تر می شود ! در این مقاله نگاه دقیق تری به ترکیبات شیمیایی موجود در این گل می اندازیم و با ترکیبات ایجاد کننده رنگ و بوی گل رز آشنا می شویم.
ترکیبات رنگ ساز
علی رغم اینکه گل های رز سنتی که در روز ولنتاین متداول هستند رنگ قرمز دارند ، اما این گل ها در رنگ های متنوع دیگری هم دیده می شوند .
رنگ هر گل وابسته به مولکول های رنگدانه ی خاصی است که در گلبرگ ها وجود دارند و این مواد در دو گروه عمده آنتوسیانین ها و کاروتنوئید ها قرار می گیرند.
کاروتنوئید ها ترکیبات ایجاد کننده رنگ های زرد و نارنجی هستند. معروف ترین عضو این گروه بتا-کاروتن ترکیب اصلی ایجاد کننده رنگ نارنجی هویج است . این ماده همچنین مسئول ایجاد رنگ در تعدادی از گیاهان دیگر مثل گوجه فرنگی و فلفل است . در گل رز تعداد زیادی از انواع مختلف کاروتنوئید ها یافت می شود . در این باره مقاله ای در سال ۱۹۹۱ چاپ شده است که در آن حضور ۷۵ نوع متفاوت از کاروتنوئید ها بین ۴۰ گونه ی مختلف گل های رز مورد بررسی قرار گرفته است .
این تنوع به این معنی است که انواع مختلف گل های رز محتوی انواع مختلفی از کاروتنوئید ها هستند که می توانند منجر به ایجاد رنگ آن ها شود .
تعدادی از این کاروتنوئید ها مختص گل های رز هستند در حالی که تعدادی دیگر از آنها در گیاهان و جانوران دیگر نیز یافت می شود . یکی از نمونه های جذاب در این مورد galloxanthin است که علاوه بر یافت شدن در گل های رز اخیرا در شبکیه چشم پرندگان نیز شناسایی شده است . این موضوع نشان دهنده ی حضور آنزیم عمل کننده کاروتنوئید ها هم در پرندگان و هم در گل های رز است.
ترکیبات ایجاد کننده بو
عوامل شیمیایی ایجاد کننده بوی گل های رز همان پیچیدگی را داراست که عوامل ایجاد کننده ی رنگ دارند. لازم به ذکر است که این بو توسط یک ترکیب شیمیایی ایجاد نمی شود بلکه حاصل تعداد زیادی از ترکیبات شیمیایی است که بوی خوشایند گل رز را ایجاد می کنند .
بعضی از عوامل ایجاد کننده بو نام هایی دارند که به دلیل حضور در این گل به این شیوه نامگذاری شده اند . (-) – سیس – رز اکسید یکی از منابع ایجاد بوی خاص گل رز است که علی رغم غظت اندک آنها در هوا (حدود ۵ ppm) برای ما قابل استنشاق است . برای درک بهتر ppm می توانید نصف قاشق غذا خوری را نسبت به یک استخر شنای استاندارد المپیک در نظر بگیرید.
ترکیبات دیگری که بوی گل رز را ایجاد می کنند کتون های رز هستند (شامل beta-damascenone ، beta-damascone و beta-ionone) . ترکیبات ترپن شامل geraniol, nerol ، citronellol ، و farnesol نیز به این بوها افزوده می شود . این ترکیبات منحصر به گل های رز نمی شوند و در انواع دیگر نیز یافت می شوند.
مترجم :رامبد رضایان
منابع و مطالعات بیشتر در :
The chemistry of rose pigments (£) – C H Eugster and E Marki-Fischer
Anthocyanins and carotenoids, major pigments of roses – J Lachman and others
The scent of roses and beyond: Molecular structures, analysis, and practical applications (£) – A Mannschreck and E von Angerer
Rose aroma – J C Leffingwell
این مطلب و اینفوگرافی توسط وبسایت compoundchem.com تولید و توسط وبسایت cheminfinity.com ترجمه شده است . کپی برداری تنها با ذکر منبع ترجمه مجاز می باشد.